EXP.17 ปีพันธกิจสุขภาวะสภาคริสตจักรฯEP.1"ครอบครัวคริสเตียนกับสุขภาวะ(สุขภาพ)"

บทความเรื่อง...ความหมายและมิติทางด้านสุขภาวะ(สุขภาพในด้านมิติต่างๆ) ("พระเยซูก็ได้จำเริญขึ้นในด้านสติปัญญา ในด้านร่างกาย และเป็นที่ชอบจำเพาะพระเจ้า และต่อหน้าคนทั้งปวงด้วย"ลูกา 2:52 TH1971) ในมุมมองของผู้เขียน

 เมื่อพูดถึงระบบสุขภาวะ หรือ สุขภาพ หมายถึง ภาวะของมนุษย ์ที่มีความสมบูรณ ์ทั้งทางกาย ทางจิต ทาง ปัญญา และทางสังคม เชื่อมโยงกันเป็นองค์รวมอย่างสมดุล (พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๕๐) แต่...ในมุมมองความคิดของผู้เขียนเองนั้นจะขอใช้สุขภาพมิติทางด้าน"จิตวิญญาณ" แทน คำว่า สุขภาพทางด้าน"ปัญญา" ขอออกตัวก่อนนะครับ เนื่องจากผู้เขียนเองเป็นคริสเตียนจึงขอใช้ศัพท์ทางศาสนาคริสต์ แต่จากการเข้าร่วมสัมนากับเครือข่ายศาสนาต่างๆที่ผ่านมานั้นเราสามารถใช้แทนกันได้(ความยำเกรงพระเจ้าเป็นบ่อเกิดแห่งปัญญา สภษ.9:10) หรือบางที(บางคน)ใช้คำว่าสิ่งสูงสุดแทน จึงขอสรุปเรื่องของระบบสุขภาวะทั้ง 4 มิติ คือมิติทางด้านร่างกาย ด้านจิตใจ/อารมณ์ ด้านจิตวิญญาณ และทางด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม ซึ่งจะขออธิบายแบบนี้ครับ ในพระคัมภีร์ของคริสเตียนได้ไกล่าวไว้ว่า...พระเจ้ามีแผนงานเพื่อมนุษย์สิ่งที่พระองค์ทรงสร้างขึ้นมาเพื่อให้มีสวัสดิภาพ มีอนาคต และความหวังใจกับเราทุกคนให้ครบบริบูรณ์ทั้ง 4 มิติด้าน (พระเจ้าตรัสว่า เพราะเรารู้แผนงานที่เรามีไว้สำหรับเจ้า เป็นแผนงานเพื่อสวัสดิภาพ ไม่ใช่เพื่อทุกขภาพ เพื่อจะให้อนาคตและความหวังใจแก่เจ้า เยเรมีย์ 29:11 TH1971)

ด้านร่างกาย หมายถึง การมีร่างกายที่สมบูรณ์แข็งแรง มีเศรษฐกิจพอเพียง มีสิ่งแวดล้อมดี ไม่มีอุบัติภัย เป็นต้นการมีสุขภาพที่ดี แข็งแรง สมบูรณ์ มีอาหารเพียงพอ มีอาชีพมั่นคง ปลอดภัยโดยมีปัจจัยสังคมได้กำหนดสุขภาพ นั่นคือ สภาพแวดล้อมที่บุคคลเกิด เติบโต ทำงาน การดำรงชีวิตอยู่รอดปลอดภัยจนถีงวาระสุดท้ายแห่งชีวิต รวมถีงปัจจัยและระบบต่างๆ ที่เข้ามามีส่วนกำหนดสภาพแวดล้อมเหล่านั้นด้วย ปัจจัย และระบบต่างๆ เหล่านี้ ได้แก่ นโยบายและระบบเศรษฐกิจ ทิศทางการพัฒนาบรรทัดฐาน ในสังคม นโยบายทางสังคม และระบบการเมืองการปกครอง ซึ่งล้วนมีผลต่อสุขภาพ ปัจจัยเสี่ยงด้านสุขภาพ (Health risk factors) หมายถึง ปัจจัยที่เพิ่มโอกาสของการ เกิดโรคและผลกระทบต่อสุขภาพ ซึ่งอาจก่อให้เกิดผลกระทบได้ทั้งทางตรงและทางอ้อม เช่น ภาวะไขมันในเลือดสูง ภาวะน้ำตาลในเลือดสูง ภาวะโรคอ้วน จากการบริโภค

ด้านจิตใจ/อารมณ์ หมายถ ึง จิตใจที่เป็นสุข ผ่อนคลาย ไม่เครียด คล่องแคล่ว มีความเมตตา กรุณา มีสติ มีสมาธิ เป็นต้นสภาพชีวิตที่เป็นสุข อันเป็นผลจากการมีความสามารถในการ จัดการปัญหาในการดำเนินชีวิต มีศักยภาพที่จะพัฒนาตนเองเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี โดย ครอบคลุมถึงความดีงามภายในจิตใจ ภายใต้สภาพสังคมและสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป ปัจจัยที่ลดโอกาสของการเกิดโรคหรือผลกระทบต่อสุขภาพทางจิต ซึ่งมีหลายระดับ ได ้แก่ ปัจจัยการปกป้องในระดับบุคคล เช่น สุขภาพดี รายได้ดี ปฏิบัติตามหลักคำสอนศาสนา การศึกษาสูง และออกกำลังกาย ประจำ และปัจจัยปกป้องในระดับครอบครัวชุมชน เช่น ครอบครัวมีเวลาและทำกิจกรรมร่วมกัน มีเพื่อนช่วยเหลือยามต้องการ การงานมั่นคง เกษตรกรมีที่ดินทำกิน และมีวัฒนธรรมท้อง ถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์/ ปัจจัยปกป้องในระดับสังคมสิ่งแวดล้อม เช่น เข้าถึงบริการสุขภาพ รู้สึกปลอดภัยในชีวิตทรัพย์สิน ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม

ด้านจิตวิญญาณ(ปัญญา) หมายถึง ความสุขอันประเสริฐที่เกิดจากมีจิตใจสูง เข้าถึงความจริงทั้งหมด ลดละความเห็นแก่ตัว มุ่งเข้าถึงสิ่งสูงสุด ซึ่งหมายถึงพระนิพพาน หรือพระผู้เป็นเจ้าหรือความดีสูงสุด สุดแล้วแต่ความเชื่อที่แตกต่างกันของแต่ละคน ภาวะของมนุษย์ที่มีความรู้ทั่ว รู้เท่าทัน และมีความเข้าใจอย่างถ่องแท้ สามารถแยกแยะได้ในเหตุผลแห่งความดี ความชั่ว ความมีประโยชน์และความมีโทษ ซึ่งนำไปสู่ความ มีจิตอันดีงามและเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ มีคุณธรรม ซึ่งหมายถึง การมีคุณงามความดี ที่วิญญูชนพึงสำนึกในจิตใจของตน ในเรื่อง ความจริง ความดีงาม และใช้เป็นหลักในการดำเนินชีวิต รู้และมีจริยธรรม นั่นคือ มีแนวทางแห่งความประพฤติที่ยึดหลักคุณธรรม และศิลธรรมอันดีงาม  

ด้านสังคมและสิ่งแวดล้อมหมายถึง การอยู่ร่วมกันด้วยดี ในครอบครัว ในชุมชน ในที่ทำงาน ในสังคม ในโลก ซึ่งรวมถึงการมีบริการทางสังคมที่ดี และมีสันติภาพมนุษย์ถือว่าเป็นสิ่งทรงสร้างของพระเจ้าที่มีทั้งคุณค่า เกียรติและศักดิ์ศรีเหนือสิ่งทรงสร้างอื่นใด ได้อยู่ร่วมกันเป็นชุมชน สังคมร่วมกับสิ่งที่พระเจ้าได้ทรงสร้างไว้และได้เป็นผู้ดูแล ในพระคัมภีร์กล่าวไว้ว่าพระเจ้าได้ทรงเนรมิตสร้างสรรพสรรคสรรพสิ่งและได้สร้างมนุษย์ขึ้นมาเพื่อให้อยู่ ดูแลในสิ่งทรงสร้างนั้น (แล้วพระเจ้าตรัสว่า...ให้เราสร้างมนุษย์ตามฉายาตามอย่างของเรา ให้ครอบครองฝูงปลาในทะเล ฝูงนกในอากาศและฝูงสัตว์ ให้ปกครองแผ่นดินทั่วไป และสัตว์ต่างๆที่เลื้อยคลานบนแผ่นดินพระองค์ทรงสร้างมนุษย์ขึ้นพระเจ้าจึงทรงสร้างมนุษย์ขึ้นตามพระฉายาของพระองค์ ตามพระฉายาของพระเจ้านั้น  และได้ทรงสร้างให้เป็นชายและหญิง ปฐมกาล 1:26-27)ปัจจัยต่างๆ ที่ดีต่อ สุขภาพ เช่น น้ำดื่มสะอาด อาหารที่ปลอดภัย สิ่งแวดล้อมที่ดี บ้าน ชุมชนและการมีข้อมูลข่าวสารและความรู ้ด้านสุขภาพที่ถูกต้อง และความเท่าเทียมทางเพศ ปัจจัยภายนอกที่เพิ่มโอกาสของ การเกิดโรคและผลกระทบต่อสุขภาพ ซึ่งอาจก่อให ้เกิดผลกระทบได ้ทั้งทางตรงและทาง อ้อม เช่น การมีมลพิษในสิ่งแวดล้อมสูง ภาวะโลกร้อน